Analiza śladów krwawych (BPA – ang. Bloodstain Pattern Analysis) jest jedną z najstarszych metod kryminalistycznych wykorzystywanych w celu odtwarzania ostatnich wydarzeń na miejscu zbrodni. Pozwala ona na ich rekonstrukcję oraz dostarcza wielu istotnych informacji, które mają kluczowe znaczenie dla późniejszego wskazania sprawcy przestępstwa. Tego typu analiza leży w kompetencjach osób będących na stanowisku ekspertów kryminalistycznych (analityków), którzy kolekcjonują, a następnie badają wyselekcjonowany materiał z miejsca zbrodni.
Wydawać by się mogło, że analiza śladów krwawych jest najmniej skomplikowanym w porównaniu do innych technik kryminalistycznych badaniem, gdyż czasem do uzyskania przełomowego wyniku wystarczy przebadać pojedynczą kroplę krwi. W rzeczywistości jednak ta metoda kryminalistyczna jest niezwykle złożonym procesem, który wymaga nie tylko samych badań laboratoryjnych, ale także niesamowicie szerokiej wiedzy specjalistycznej, po to by zwykłe krwawe plamki zamieniły się w niepodważalne dowody zbrodni.
Aby móc jednak w pełni zrozumieć, na czym polega ów analiza i z jak złożonym płynem mają do czynienia eksperci tej dziedziny kryminalistyki, należy najpierw zrozumieć czym tak naprawdę jest sama krew. Odwołując się do definicji E. Ziółko: „Krew jest płynną tkanką, zamkniętą w naczyniach krwionośnych dużego i małego układu krążenia, stanowi u dorosłego człowieka 7% beztłuszczowej masy ciała, czyli średnio 4,5-,5 l krwi.„. Jej głównymi składnikami są tzw. elementy morfotyczne, czyli erytrocyty (czerwone krwinki), leukocyty (białe krwinki) i trombocyty (płytki krwi), które wraz z osoczem tworzą jedną całość. Krew sama w sobie jest niezwykle istotną częścią organizmu ludzkiego, gdyż pełni w nim wiele kluczowych funkcji – do jej zadań należy między innymi transport tlenu i dwutlenku węgla czy substancji odżywczych do wszystkich komórek w ciele, jak również ochrona organizmu poprzez regenerację uszkodzonych tkanek czy hemostazę. Cechą krwi, która ma jednak największe znaczenie dla śledczych, jest obecność tak zwanych układów grupowych, które znajdują się w każdym z elementów morfotycznych. Układy te obejmują enzymy polimorficzne, które z kolei mają podłoże genetyczne, a to znaczy, że są one unikalne dla każdego człowieka i po dogłębnej analizie można na ich podstawie wytypować osoby biorące bezpośredni udział w zdarzeniu. Zagadnienie związane z materiałem genetycznym zawartym w śladach krwawych nie jest jednak jedynym rodzajem informacji, które te mogą dostarczyć ekspertom. Tak naprawdę na podstawie samych śladów biologicznych w postaci krwi można z dosyć dużym prawdopodobieństwem odtworzyć przebieg zdarzeń na miejscu zbrodni. Kształt plam opadowych, ich gęstość, kolor, odległość od ofiary czy kąt jaki przybrały są dla doświadczonych śledczych swoistymi wskaźnikami, które po dokładnych oględzinach stają się niepodważalnymi dowodami w sprawie.
Klasyfikacja plam krwawych pozwala na określenie między innymi:
- ilości, wielkości oraz prawdopodobnego miejsca (miejsc) zadania ran,
- ilości ofiar (lub czy sprawca także poniósł obrażenia)
- siły i wysokości sprawcy względem ofiary i/lub pozycję jaką ten przybrał w trakcie ataku
- odległości sprawcy od ofiary
- możliwego narzędzia zbrodni
- przybliżonego czasu popełnienia przestępstwa
- czy po popełnieniu przestępstwa na miejscu zbrodni doszło do umyślnej bądź nieumyślnej manipulacji (w postaci usunięcia pewnych przedmiotów, zacierania śladów, zmiany położenia ciała i wszelkich innych czynności, które mają na celu zmianę kierunku śledztwa)
- oraz innych zdarzeń, które mogły mieć miejsce przed/w trakcie popełniania zbrodni (np. czy ofiara się broniła, czy uciekała itd.)
Jak widać wiedza na temat rodzajów śladów krwawych oraz postęp technologiczny pozwala o wiele łatwiej i szybciej identyfikować sprawców przestępstw oraz odtwarzać przebieg zdarzeń na miejscu zbrodni. Należy jednak pamiętać, że same wyniki badań nie wystarczą do tego, aby przekonać sąd o słuszności kierunku prowadzonych przez śledczych działań. Aby ślad krwi mógł stać się twardym dowodem w sprawie, musi on niepodważalnie korespondować z innymi dowodami zebranymi w sprawie, tak aby tworzyły one razem nierozerwalny łańcuch poszlak. W świetle wszystkich powyższych informacji należy zdać sobie sprawę z jak trudnymi wyzwaniami mierzą się na co dzień śledczy zajmujący się BPA. Na ich barkach spoczywa bowiem wielka odpowiedzialność, gdyż niewłaściwa analiza czy interpretacja śladów może doprowadzić do umorzenia/zawieszenia śledztwa lub skazania niewłaściwej osoby, co z kolei sprawi że faktyczny sprawca przestępstwa nigdy nie poniesie odpowiedzialności karnej za swoje czyny i może w dalszym ciągu stwarzać realne zagrożenie dla innych ludzi.
[1] Podstawy fizjologii człowieka” – E. Ziółko str.19
[2] Diagnostyka hematologiczna”– podstawowe badanie: morfologia krwi” A. Teległów str.212
[3] “The physiological function of hemostasis” – B. Sokołowska str.245
[4] CKiMS – „Zabójcy i ich ofiary” – kurs online moduł V – A. Gawliński (Dostęp z dnia. 17.02.2022)
Bezpiecznik.org 