KAMPANIA „MOC, NIE PRZEMOC”
„Moc, nie przemoc” jest niezwykle ważna kampanią prowadzoną przez Amnesty International, dotyczącą przemocy jakiej doświadczali ludzie w trakcie izolacji podczas pandemii COVID-19. Każdy z nas doświadczył dyskomfortu podczas pandemii, w pewnym jej momencie ograniczone były nasze prawa do swobodnego poruszania się, wprowadzony został nakaz noszenia maseczek oraz przymusowa izolacja dla wszystkich. Wszystko to było kierowane naszym dobrem i maksymalnym ograniczeniem rozprzestrzenianiem się wirusa. Niektórzy z nas niestety doświadczyli skutków pandemii jeszcze mocniej, przez to że zostali w trakcie izolacji zamknięci w domu niejednokrotnie ze swoimi oprawcami. Według raportów aż 1/3 kobiet doświadczyła przemocy ze strony mężczyzn, a sama pandemia spowodowała bardzo duży skok zjawiska przemocy domowej. Ofiary były pozostawione same sobie poniekąd z uwagi na skupieniu służb na pandemii i zwiększoną liczbą obowiązków przez nią spowodowaną. Duży problem stanowiła też obojętność innych ludzi, którzy mieli informacje lub podejrzewali, że w ich otoczeniu dochodziło do przemocy. Często to ofiary, którym powinno się pomagać były obarczane winą za to, że dzieje się im krzywda, duża część ludzi twierdziła też, że to co się dzieje za innymi drzwiami jest prywatną sprawą mieszkańców, nawet jeśli jest to właśnie przemoc, w związku z czym inni nie chcieli się wtrącać. Kampania miała na celu pomóc jak największej ilości ludzi w uzyskaniu niezbędnej pomocy, nagłaśniała sprawy jakie do niej docierają i wskazywała ofiarom dostępne drogi do pomocy. Uświadamiała również społeczeństwo o skali zagrożenia oraz niepozostawaniu obojętnym, gdy przykładowo wiadomo było o przypadkach przemocy po sąsiedzku czy wśród dalszych znajomych. Amnesty International poddała krytyce działania Polski w związku z pandemią, gdyż wiele ofiar było zmuszonych do tego, aby zostać w jednym domu ze swoimi oprawcami. Specjaliści z organizacji poddali analizie stopień w jakim została wdrożona Konwencja Stambulska, która jest dokumentem o charakterze antyprzemocowym. Jej pełna nazwa to „Konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej”. Jest ona dokumentem rangi międzynarodowej, wskazującym ramy polityki wsparcia i ochrony osób, które doświadczają przemocy domowej (w znacznej części dotyczy kobiet). Jej wytyczne głównie są nastawione na profilaktykę, zwalczanie przemocy dostępnymi sposobami i równouprawnienia względem zarówno kobiet jak i mężczyzn. Konwencję uchwalono w 2011 roku w Stambule, natomiast Polska podpisała ją również w 2011 roku, Sejm uchwalił ją w lutym 2015 roku, a 13 kwietnia 2015 roku została uroczyście ratyfikowana przez ówczesnego prezydenta, Bronisława Komorowskiego. Według analizy przeprowadzonej przez Amnesty International pomimo jej ratyfikacji znaczna część osób dotkniętych przemocą zostaje pozostawiona sama sobie. Raport wskazuje, że brakuje definicji przemocy ekonomicznej w prawie polskim, zarówno jak właściwej definicji gwałtu (w szczególności chodzi o brak świadomej zgody na akt seksualny) oraz mechanizmów pozwalających na odizolowanie ofiar przemocy od ich oprawców. Organizacja wskazała ponadto konkretne przykłady przemocy w izolacji do jakich dochodziło i potencjalnie może dochodzić. Są to: upokarzanie, wyzywanie, zmuszanie do aktów seksualnych, kierowanie gróźb w stronę ofiar, wydzielanie środków do życia, które często są niewystarczające, izolowanie od bliskich nam osób, bicie oraz wszelkie przejawy napastowania oraz molestowania. Według Amnesty International, aby sytuacja osób dotkniętych przemocą się zmieniła potrzebne są nowe przepisy, które powinny chronić każdą ofiarę bez względu na rodzaj doświadczanej przez nią przemocy. Nagłaśniane były apele przede wszystkim do obywateli, aby nie lekceważyli takich sytuacji, żeby podejmowali działania, wskazano w nich również dokładnie w jaki sposób można pomóc ofiarom oraz jak działać, aby nie narażać samego siebie.
PERCEPCJA MIĘDZYNARODOWA DZIAŁALNOŚCI AMNESTY INTERNATIONAL
Działalność Amnesty International przynosi bardzo wiele korzyści dla ludzi, których prawa są łamane na całym świecie, w związku z czym odbiór jej działalności na arenie międzynarodowej jest w większości bardzo pozytywny, czego dowodem mogą być nagrody jakie zdobyła organizacja na przestrzeni lat jej działalności. Za jedną z najważniejszych z nich jest uznawana Pokojowa Nagroda Nobla, którą uzyskała za „umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości a tym samym pokoju na całym świecie” w listopadzie 1977 roku w Oslo. Kolejną nagrodą wielkiej wagi, jaką może się poszczycić organizacja jest Nagroda Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych z 1978 roku za „szczególny wkład w ochronę praw człowieka” oraz nagroda z 2001 r. za „najlepsze wykorzystanie Internetu w obronie praw człowieka” (The Revolution Awards 2001). Ponadto znana stacja MTV w roku 1994 przyznała organizacji nagrodę Free Your Mind za ogólny rozwój praw człowieka. Amnesty International nie uniknęła jednak krytyki jaka na nią spłynęła, dotyczyła ona głównie kwestii niedostatecznej ochrony dla pracowników działających w terenie, poza siedzibą główną oraz stanowiska jakie obrała w sprawie aborcji. Wątpliwości została poddana też wysokość odprawy dla odchodzącej Sekretarz Generalnej, styczności z organizacjami o wątpliwym pochodzeniu i ideologii, poddana pod wątpliwość była też bezstronność organizacji, gdyż wskazywano na stronniczość względem ideologii Zachodu. Biorąc pod uwagę reakcje społeczności międzynarodowej na działalność Amnesty International, nie można pominąć stosunków jakie panowały i obecnie panują między organizacją a Kościołem Katolickim. Według oficjalnych danych na początku te stosunki były jak najbardziej pozytywne, przyjmowane były wspólne stanowiska w sprawach dotyczących na przykład tortur, wykonywania kar śmierci, więzienia dla osób, które na to nie zasługiwały np. więźniów politycznych. Problem pojawił się w 2007 roku. W momencie gdy Amnesty International podała swoje oficjalne stanowisko w sprawie ułatwienia kobietom aborcji (dotyczyło to głównie przypadków, gdy ciąża pochodziła z gwałtu, bądź kazirodztwa i wszelkich napaści seksualnych). Gdy do tego doszło władze Kościoła Katolickiego potępiły działania organizacji i zaczęły wzywać swoich wiernych do tego, aby przestały ją wspierać. Rozważając odbiór Amnesty International przez społeczność międzynarodową należy podkreślić, że w większości przypadków to organizacja jest stroną komentującą działania poszczególnych rządów oraz wzywającą społeczność do podjęcia działań bądź krytykującą niewystarczające działania, jakie są podejmowane. Na przestrzeni lat działo się tak bardzo często, czego przykładem może być chociażby wzywanie do podjęcia działań w sprawie czystek jakie miały miejsce na Białorusi. Organizacja podkreślała wielokrotnie, że społeczność międzynarodowa nie zrobiła wystarczająco dużo aby powstrzymać reżim oraz stosowała specjalne apele podkreślając, że Aleksander Łukaszenka poprzez podejmowane przez siebie działania mające wyeliminować wolne media, kierujące obrońców i działaczy praw człowieka do więzień (zatrzymano kilkuset dziennikarzy i ludzi podejmujących działania w celu cofnięcia fali przemocy skierowanej w stronę obywateli) bądź stosując przemoc wobec obywateli swojego kraju na dużą skalę, łamie prawa przysługujące ludziom. Powyższy przykład może służyć jako argument za bezstronnością organizacji, która nie ogranicza się tylko do krytyki państw czy rządów oddalonych od Europy, przykładowo krajów Bliskiego Wschodu, tylko skupia się na tym do czego została powołana, ochronie praw człowieka. Dzięki swoim kampanią, podejmuje skuteczne i praktyczne działania w celu powstrzymania szerzącej się przemocy i udzielaniu pomocy ofiarom. Ważnym faktem jest to, że organizacja jest obdarzona wysokim poziomem zaufania, gdyż uzyskała różne statusy konsultacyjne przy czołowych organizacjach i członach, ich przykładami są: Organizacja Narodów Zjednoczonych, UNESCO oraz Rada Europy.
ZAKOŃCZENIE
Amnesty International jako organizacja, która zajmuje się pomocą grupom ludzi, bądź poszczególnym jednostkom, których prawa są łamane, działa w specyficzny sposób, prowadząc kampanie społeczne, przygotowując raporty dotyczące ich naruszeń oraz wystosowując odpowiednie apele skierowane do rządów państw, na których terenie do nich dochodzi bądź do całej społeczności międzynarodowej, aby zareagowała (jak było to ukazane na przykładzie Białorusi). Specyfika organizacji polega również na tym, że działa ona wyłącznie w pokojowy sposób, a mimo tego może w sposób realny wpływać na poprawę życia ludzi, których prawa są łamane. Amnesty International zgodnie z danymi oraz przeprowadzonymi przez nią badaniami pomogła setkom tysięcy ludzi na przestrzeni lat swojej działalności. Walczyła i nadal walczy o prawa nie tylko grup ludzi, jak robi to większość organizacji, a również o prawa poszczególnych jednostek co czyni ją na swój sposób wyjątkową. Przykładami kampanii prowadzonych przez organizację były: „Ośrodki all inclusive. Detencja, przemoc, poniżenie” oraz „Moc, nie przemoc”, które w jasny sposób pokazały wagę zaangażowania oraz jej skuteczność w działaniach. Pierwsza z wymienionych kampanii uświadamiała społeczeństwo o zjawisku detencji oraz o sposobie traktowania cudzoziemców, w tak zwanych ośrodkach strzeżonych. Jednym z ważniejszych sposobów na wsparcie takich osób było wysyłanie listów mających na celu podniesienie na duchu tych ludzi, ale również starania organizacji jakie były poczynione, aby prawo zostało zrównane z prawem międzynarodowym, gdzie jest wyraźnie wyodrębnione, że dzieci nie powinny trafiać do takich ośrodków, nie ma nawet znaczenia czy są one pod opieką dorosłego czy też nie. O wadze drugiej kampanii również nie trzeba nikogo przekonywać, gdyż kampania „Moc, nie przemoc” dotycząca przemocy w domu podczas pandemii COVID-19, kiedy to bardzo dużo ofiar zostało zamkniętych ze swoimi oprawcami, uświadamiała ludziom jak duża jest skala tego problemu oraz jak powinni reagować. Najważniejsze jest działanie, nieodwracanie się od ofiar oraz pozostawianie ich samych sobie. Amnesty International udostępniła przykładowo numery na jakie mogły zgłosić się ofiary przemocy domowej i ludzie, który posiadają informacje o tym, gdzie do niej może dochodzić. Ponadto sama uruchomiła kilka linii wsparcia oraz podjęła działania dążące do rzeczywistego wdrożenia w życie Konwencji Stambulskiej, chroniącej ofiary przemocy domowej. W związku z powyższym jasne jest, że odbiór organizacji na arenie międzynarodowej jest w znakomitej większości pozytywny, o czym świadczą chociażby nagrody które otrzymała, w tym nagroda wielkiej wagi jakim jest Nobel. Amnesty International jest organizacją, robiącą bardzo wiele dobrego na całym świecie, o czym świadczy liczba ludzi, którym organizacja przywróciła wolność, udzieliła pomoc lub znacznie poprawiła ich sytuację życiową.
Bibliografia:
- Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (Konwencja Stambulska) z 11 maja 2011 r. podpisana w Stambule.
- Amnesty International, AMNESTY INTERNATIONAL ANNUAL REPORT 1981, 1 października 1981.
- MOC, NIE PRZEMOC – Amnesty International, MOC, NIE PRZEMOC – Amnesty International – Bronimy praw człowieka.
- W czasach pandemii nasza MOC może zwalczyć przemoc – Amnesty International, W czasach pandemii nasza MOC może zwalczyć przemoc – Amnesty International – Bronimy praw człowieka.
- Amnesty International gratuluje Martti Ahtisaariemu otrzymania pokojowej nagrody Nobla. Amnesty International, Pokojowy Nobel dla Martti Ahtisaariego | Nauka w Polsce.
- org100052008pol.pdf (amnesty.org).
- Dennis Bernstein: Interview: Amnesty on Jenin – Dennis Bernstein and Dr. a Covert Action Quarterly, 2002, AIonJenin.pdf (ratical.org).
- Amnesty International wzywa społeczność międzynarodową do reakcji na czystkę na Białorusi (belsat.eu).
- kara śmierci: Chiny muszą ujawnić „groteskowy” poziom stosowania kary śmierci, amnesty.org.pl.
- Centrum Pilnych Akcji. Amnesty International.
Bezpiecznik.org 