Historia
Arabia Saudyjska powstała w XX wieku dzięki działalności Abd al-Aziz Ibn Abd ar-Rahman as-Sauda. W 1932 roku zmieniono nazwę na Królestwo Arabii Saudyjskiej. W państwie dominuje wahhabizm, czyli rygorystyczny sunnicki nurt religijno-polityczny głoszący powrót do podstawowych wartości islamu. Władca saudyjski zjednoczył wszystkie grupy społeczne i polityczne kraju ze sobą oraz sprawował nad nimi pieczę. Wprowadził też w państwie prawo religijne, czyli prawo islamu. Po uzyskaniu niepodległości Arabia Saudyjska była państwem utrzymującym się głównie z rolnictwa oraz handlu. Z czasem po odkryciu złóż ropy naftowej pojawiły się nowe możliwości rozwoju. Z każdą kolejną zmianą na tronie Saudów starano się coraz bardziej ulepszać dotychczasowy system polityczny. Zmiany spotykały się z niezadowoleniem fundamentalistów islamskich. Dochodziło w państwie do zamieszek oraz ataków terrorystycznych. Kraj ma ogromny problem z bezrobociem oraz zmaga się z kryzysem demograficznym. Pomimo reform, prawo dalej opiera się na Koranie i sunnie. Jest to państwo o charakterze wyznaniowym.
Brak wolności słowa
Arabia Saudyjska znana jest z łamania podstawowych praw człowieka. Obywatele tego kraju mają zakaz krytykowania rządu czy jego działań. W wielu przypadkach dziennikarze, którzy nagłaśniają sprawy niewygodne dla rządu, są skazywani na więzienie, a w najgorszym przypadku na karę śmierci. Zakaz ten godzi w podstawową zasadę wolności słowa. W Arabii Saudyjskiej karana jest również obraza uczuć religijnych oraz islamu. Rządzący dążą do tego, aby kary za obrazę uczuć religijnych były normą światową. Obywatele nie mogą zmienić wiary oraz nie mogą kwestionować zasad religijnych w państwie. W 2012 roku doszło do aresztowania saudyjskiego blogera o liberalnych poglądach – Rafi’iego Badawi. Groziła mu kara śmieci za zniesławienie najważniejszych duchownych islamskich, co więcej rząd Arabii Saudyjskiej wnioskując po jego wpisach oskarżył go o apostazję. Ostatecznie Badawi został skazany na 10 lat więzienia oraz na 1000 batów.
Tortury
Kolejnym problemem w państwie jest nieprzestrzeganie zakazu tortur. Przykładem stosowania kar cielesnych, które można uznać za nieludzkie traktowanie więźniów, jest sytuacja wspomnianego Badawi. Kilka lat po otrzymaniu wyroku skazującego go na chłostę, część wyroku została wykonana. W 2015 roku wykonano „tylko” 50 batów na więźniu, a pozostałą część kary odroczono do czasu, aż więzień wróci do zdrowia, ponieważ był tak skatowany. Często w państwach Bliskiego Wschodu można spotkać się z praktyką torturowania osób zatrzymanych za podejrzenie dokonania przestępstwa. Godzi to również w zapis o domniemanej niewinności, który mówi, że do momentu skazania prawomocnym wyrokiem człowiek jest niewinny. Przykładem łamania praw człowieka, w przypadku podejrzanego o dokonanie przestępstwa, jest sytuacja saudyjskiego lekarza Walida Fitaihi, który posiada również amerykańskie obywatelstwo. Został pojmany w wyniku akcji rządu, gdzie zatrzymywano bardzo majętnych obywateli w celu przeciwdziałania korupcji. Wielu zamożnych zostało zwolnionych. Jednak wspomniany po roku został przewieziony do więzienia, bez podania powodu zatrzymania. Fitaihi był przetrzymywany, znęcano się nad nim psychicznie oraz fizycznie bez procesu. Nie miał możliwości, aby się bronić, co również jest niezgodne z podstawowym katalogiem praw człowieka. W państwach arabskich, szczególnie tych, których polityki opierają się na radykalnej odmianie fundamentalizmu, często panuje bezkarność wśród osób, które wykonywały tortury na niewinnych ludziach.
Kara śmierci
W Arabii Saudyjskiej również dozwolona jest kara śmierci. Państwo zobowiązało się do zmiany zapisów, które mówiły o karaniu dzieci poprzez karę śmierci, w zamian za to nieletni mieli być skazywani na karę więzienia do lat 10. Pomimo obietnic władz w państwie nadal dochodzi do karania dzieci. W 2021 roku Mustafa Haszema al-Darwisz został skazany na karę śmierci. Jego proces był rażąco niesprawiedliwy, nie przedstawiono mu dokładnej daty popełnienia przestępstwa, co jest o tyle istotne, iż istniała możliwość, że w momencie dokonywania przestępstwa Mustafa Haszema al-Darwisz był niepełnoletni. Poza tym faktem spędził w więzieniu 6 lat, gdzie był torturowany. Władze Arabii Saudyjskiej powinny zastosować nowe przepisy na młodocianym, jednak został on zabity. Arabia Saudyjska do dnia dzisiejszego wykonuje kary śmierci a ich liczba stale wzrasta. W samym 2007 roku stracono 118 ludzi, ustanawiając rekord w państwie. Obecnie w Arabii Saudyjskiej zauważono niepokojący wzrost egzekucji. Tylko w pierwszej połowie 2021 roku wykonano 32 egzekucje, co jest większym wynikiem niż w całym 2020 roku.
Mniejszości w państwie
W Arabii Saudyjskiej jest zagrożone życie osób LGBT. Wolność do orientacji seksualnej jest podstawowym prawem człowieka. Jednak do dzisiaj w niektórych państwach muzułmańskich, w tym w Arabii Saudyjskiej, osoby homoseksualne są karane śmiercią. W państwie saudyjskim dochodzi także do dyskryminacji osób ze względu na wiarę. Wielu imigrantów przyjeżdżających do tego państwa jest wyznania chrześcijańskiego. Bardzo często władze godzą w ich wolność słowa, zakazując im rozmów na temat swojej religii pod groźbą deportacji lub zatrzymania przez służby.
Kwestia kobiet
W Arabii Saudyjskiej dochodzi do rażącej dyskryminacji na tle płci. Kobiety są dużo gorzej traktowane oraz mają znacznie trudniejszą drogę rozwoju. W państwie tym kobieta musi mieć swojego opiekuna, którego ma prosić o zgodę m.in. na wyjazd z państwa. W pierwszej kolejności dla kobiety opiekunem jest ojciec, następnie mąż. W wielu przypadkach, kiedy ojciec umiera bądź opuszcza rodzinę, dziewczynki są zmuszane do szukania męża oraz brania z nim ślubu. Kobiety są pozbawione swojego dokumentu tożsamości. Jednak państwo poczyniło zmiany liberalizujące ten przepis w przypadku wdów i kobiet po rozwodzie. W przestrzeni publicznej można dostrzec widoczną segregację ze względu na płeć. Kobiety najczęściej chodzą ubrane na czarno, a mężczyźni na biało. Na kobiety jest również nałożony nakaz zakrywania całego ciała, gdy kobieta wyjdzie z domu bez czadoru podlega karze.. W przestrzeni publicznej kobiety są ignorowane, nikt nie zwraca się do nich bezpośrednio. Rozmowa odbywa się za pośrednictwem ich opiekuna, z którym muszą zawsze być w miejscu publicznym. Dopiero w drugim dziesięcioleciu XXI wieku kobiety otrzymały prawa wyborcze w państwie. Rażącą nierównością w stosunku do płci jest również fakt, iż kobiety przez bardzo długi czas nie mogły nawet prowadzić samochodu, tym samym miały ograniczone możliwości w swobodnym poruszaniu się po kraju. Jednak w 2018 roku władze w państwie zmieniły ten przepis i zaczęły wydawać dokumenty potrzebne do prowadzenia pojazdu kobietom.
Bibliografia:
Czajkowska K., Diawoł-Sitko A., Systemy polityczne wybranych państw Bliskiego Wschodu, Warszawa 2012.
Raport roczny Amnesty International 2014/15 sytuacja praw człowieka na świecie
Wolność słowa urąga prawom religijnym
Nagroda Sacharowa: “Raif Badawi miał odwagę powiedzieć ‘nie’ barbarzyństwu”
Obywatel USA więziony w Arabii Saudyjskiej. Jego adwokat mówi o torturach
Mustafa al-Darwish: Saudi Arabia executes man over teen protests
118 egzekucji w Arabii Saudyjskiej
Minkner K., Drosik A., Baraniewicz-Kotasińska S. i in., Wprowadzenie do Global Studies, Toruń 2019.
Sutcliff N., Jestem Saudyjką, świat oczami kobiet z Arabii Saudyjskiej, Warszawa 2021.
Arabia Saudyjska zmienia prawo: kobiety dostaną dowody osobiste
Bezpiecznik.org 