Rozwój cyfrowy, a nowe zagrożenia
Wraz z biegiem lat zauważalny jest znaczący rozwój w wielu sferach życia codziennego coraz więcej, łatwiejszych w dostępie maszyn domowych np.: automatyczne odkurzacze, kosiarki do trawy – po rozwój w sieci. Nie pozostawia to wątpliwości, że rozwój sieci ułatwia nam życie, dostęp do informacji jest natychmiastowy, niweluje problemy komunikacyjne i przyspiesza wiele procesów. Historia nauczyła nas, że nic nie jest w 100%, czarne, albo białe, tu też pojawia się temat Darknetu – części internetu często pokazywanej w filmach. Dostęp do niej możliwy jest tylko dzięki wykorzystaniu specjalnych narzędzi, na przykład przeglądarki TOR, Freenet, czy I2P.
Czym jest Darknet?
Początkowo Darknet miał być miejscem, dającym ludziom prywatność – mimo że samo wejście do Darknetu anonimowości nie gwarantuje, tak przy minimalnym obyciu z technologią łatwo anonimowi możemy się stać. Niestety zadanie to nie do końca zostało spełnione, ponieważ Darknet stał się przestrzenią dającą możliwość do anonimowej działalności przestępczej, w tym również o charakterze terrorystycznym, co stwarza poważne wyzwania dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Na jego “rynkach” można znaleźć wszystko: od nielegalnych, ciężko dostępnych narkotyków, broni, fałszywych dokumentów na zamówienie, po zlecenia ataków hakerskich, sprzedaż danych osobowych i narzędzi do cyberataków. Transakcji dokonuje się przeważnie za pośrednictwem walut cyfrowych, takich jak kryptowaluty, co dodatkowo utrudnia identyfikację podmiotów i śledzenie przepływu pieniędzy.
Przestępczość i terroryzm w cieniu internetu
Ciemna strona internetu to nie tylko miejsce, gdzie kwitnie międzynarodowa przestępczość zorganizowana, ale żyzne pole dla działalności terrorystycznej. Unijny projekt CORDIS przedstawia tę sieć, jako miejsce, gdzie terroryści nawiązują kontakty, sieją propagandę, finansują terroryzm, jednocześnie poza zasięgiem organów ścigania. W ramach projektu DANTE powstały zaawansowane systemy eksploracji i analizy danych, które pomagają służbom w ściganiu terrorystów. Jako przykłady wykorzystania Darknetu przez terrorystów można wymienić: rozsyłane masowo fałszywe alarmy bombowe, po instrukcje budowy improwizowanych ładunków wybuchowych dostępne w formie plików łatwych do pobrania. Szczególnym zagrożeniem jest także możliwość zakupu broni palnej, broni biologicznej czy chemicznej, raporty Europolu z 2018 ostrzegały, że takie praktyki rosną w siłę.
Dezinformacja i cyberataki
Nie można pominąć znaczenia kampanii dezinformacyjnych wspieranych przez użytkowników Darknetu. Fałszywe informacje, deepfake’i, zorganizowane działania trolli i botów aktywnie wpływają na procesy wyborcze i pogłębiają polaryzację społeczną. Jednym z największych wyzwań w walce z zagrożeniami darknetu jest brak granic terytorialnych. Haker z jednego państwa może sparaliżować instytucję w innym kraju, korzystając z serwerów znajdujących się jeszcze gdzie indziej. To ogromne wyzwanie logistyczne dla państwowych ośrodków bezpieczeństwa, dodając do tego procesu, to jak ataki są opłacane, tworzy nam się siatka, która rozciąga się na ogromny obszar. Połączenia takie mogą przechodzić parę państw, myląc organy i uniemożliwiając śledzenie. To wymusza współpracę międzynarodową, w szczególności służb wywiadowczych, policji oraz innych instytucji – idąc tym torem, Polska zacieśnia swoją współpracę z Estonią, która jest liderem, jeżeli chodzi o cyberbezpieczeństwo w naszym regionie Europy. Jako idealny przykład współpracy podać można portal „AlphaBay” – jeden z największych darknetowych rynków narkotykowych działał od 2014 do 2023 roku – zamknięcie go możliwe było tylko dzięki współdziałaniu kilkunastu państw na czele ze Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Tajlandią.
Edukacja kluczem
Z biegiem lat, coraz bardziej przekonujemy się, że Darknet to nie tylko miejsce, w którym w filmach kupuje się “magiczne” zabawki, to realna przestrzeń działania przestępców i terrorystów. W dobie rosnącej cyfryzacji i uzależnienia nas od technologii od najmłodszych lat bezpieczeństwo cyfrowe staje się kluczem do zapewnienia bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Potrzebne jest przede wszystkim zaakceptowanie, że wraz z ogromem benefitów świat cyfrowy niesie drugie tyle zagrożeń. Edukacja cyfrowa, edukacja cyfrowa i jeszcze raz edukacja cyfrowa to klucz do zapewnienia poczucia bezpieczeństwa przed niewidocznym wrogiem dla obywateli.
Bibliografia:
Darknet jako przedmiot badań nauk społecznych – Krzysztof Kaczmarek
Darknet. Ostatni bastion wolności w internecie?, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2017, nr 4
Bezpiecznik.org 