Rosja od lat dąży do ustanowienia marionetkowych rządów w państwach sąsiednich, aby zwiększyć swoje wpływy polityczne i militarne. Przykładem takiej strategii był atak z 24 lutego 2022 roku, którego celem było szybkie zdobycie przewagi militarnej poprzez zajęcie strategicznych punktów, takich jak lotnisko Hostomel. Zajęcie tego obiektu miało umożliwić stworzenie „mostu powietrznego” i przeprowadzenie błyskawicznego uderzenia na Kijów, co w konsekwencji miało doprowadzić do ustanowienia prorosyjskiego rządu. Taki scenariusz oznaczałby radykalną zmianę ładu międzynarodowego. Jednak plan ten zakończył się niepowodzeniem.
Zamach na Wiktora Juszczenko
Wracając do wydarzeń z początku lat 2000 – Rosja, pod przywództwem Władimira Putina, rozpoczęła działania mające na celu odbudowę wpływów po rozpadzie ZSRR. Jednym z kluczowych momentów tej strategii była ingerencja w wybory prezydenckie na Ukrainie w 2004 roku. Rosja otwarcie wspierała kandydaturę Wiktora Janukowycza, polityka opowiadającego się za zbliżeniem do Moskwy. W jego kampanię zainwestowano znaczne środki finansowe, a sam Putin udzielił mu osobistego poparcia.
Kontrkandydatem Janukowycza był Wiktor Juszczenko – były szef banku centralnego, zwolennik integracji z Zachodem. Jego rosnąca popularność stała się zagrożeniem dla rosyjskich interesów, co doprowadziło do próby jego otrucia 5 września 2004 roku. Juszczenko został zaatakowany silnymi związkami chemicznymi, najprawdopodobniej przez rosyjskie służby specjalne. Moskwa zaprzeczyła oskarżeniom, sugerując absurdalne przyczyny, takie jak zatrucie alkoholem czy naleśnikami. Zamach okazał się nieskuteczny – Juszczenko przeżył, a jego dramatyczna historia przyczyniła się do wzrostu poparcia społecznego i zwycięstwa w pierwszej turze wyborów.
Kolejnym aktem manipulacji była inscenizacja zamachu na życie Janukowycza. Podczas wysiadania z autobusu upadł na ziemię, udając, że został uderzony ciężkim metalowym przedmiotem – w rzeczywistości został trafiony jajkiem. Celem było wzbudzenie empatii i zwiększenie poparcia wyborczego.
I i II tura wyborów prezydenckich
Ze względu na niewielką przewagę Juszczenki w pierwszej turze, przeprowadzono drugą turę wyborów. To właśnie ona stała się punktem zapalnym masowych protestów. Początkowo ukraińskie media informowały o wyraźnym zwycięstwie Juszczenki – różnica miała wynosić ponad 11 punktów procentowych. Jednak w godzinach 20:00–24:00 w Doniecku odnotowano nagły przyrost ponad 1,2 miliona głosów, co było efektem fałszerstw dokonanych przez rosyjskie służby po zamknięciu lokali wyborczych. Mimo licznych doniesień o nieprawidłowościach, Centralna Komisja Wyborcza ogłosiła zwycięstwo Janukowycza. Owa ingerencja ma ogromne znaczenie polityczne oraz jest przykładem neoimperializmu w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej, której celem była odbudowa wpływów w republikach byłego ZSRR. Pomarańczowa Rewolucja była nie tylko odpowiedzią społeczeństwa na manipulacje wyborcze, ale także początkiem długotrwałego procesu walki o niezależność Ukrainy.
Bibliografia:
J. S. Raub, The Decline of Air Assault Operations, https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/AD1022206.pdf (30.08.2025)
T. Wójtowicz, Bitwa o port lotniczy Hostomel. Kluczowy moment wojny rosyjsko – ukraińskiej, Researchgate, https://www.researchgate.net/publication/370654183_Bitwa_o_port_lotniczy_Hostomel_Kluczowy_moment_wojny_rosyjsko_-_ukrainskiejBattle_of_Hostomel_Airport_The_Key_Moment_of_the_Russo-Ukrainian_War (30.08.2025)
A. Legucka, Pomarańczowa rewolucja a polityka zagraniczna Ukrainy, Research Gate, https://www.researchgate.net/publication/257977042_Pomaranczowa_rewolucja_a_polityka_zagraniczna_Ukrainy (30.08.2025)
M.Gawęda, Desant na Hostomel. Anatomia porażki Rosji [ANALIZA], Defence24. https://defence24.pl/sily-zbrojne/desant-na-hostomel-anatomia-porazki-rosji-analiza (30.08.2025)
L. Skochylas, J. Hajduk, Rewolucja pomarańczowa na Ukrainie, dżinsowa rewolucja na Białorusi: powody zwycięstwa pierwszej i upadku ostatniej, Research Gate, https://www.researchgate.net/publication/372395817_Rewolucja_pomaranczowa_na_Ukrainie_dzinsowa_rewolucja_na_Bialorusi_powody_zwyciestwa_pierwszej_i_upadku_ostatniej (30.08.2025)
Bezpiecznik.org 