Mówi się, że początki Yakuzy sięgają ery Edo, trwającej od 1603 do 1868 roku, w której władzę sprawował ród Tokugawa. Trudno jednak o zgodność w kwestii ich pochodzenia.. Niektórzy uważają, że ich źródeł należy szukać wśród grup hazardzistów, inni, że pochodzą od bezpańskich samurajów, czyli roninów. Są również i tacy, którzy twierdzą, że przodkowie Yakuzy bronili wiosek przed wspomnianymi roninami.
Etymologia Yakuzy również nie jest jednoznaczna. Uważa się, że wywodzi się ona z gry hazardowej Oicho-kabu, w której wykorzystywano odpowiednie talie kart hanafuda. Oicho-kabu można porównać do gry w blackjack. Gracze otrzymywali 3 karty – ich wynikiem była suma wartości kart. Wygrywała osoba, której udało się uzyskać sumę najbliższą liczby 19. Najgorszą partią kart były te z numerami 8, 9 oraz 3, które oznaczały ya – ku – za. Ich wartością było 20, co w grze dawało wynik 0.
W obecnych czasach Yakuza składa się z setek grup przestępczych. Niektóre źródła podają, że może to być 2000 gangów, z kolei inne wspominają o liczbie oscylującej wokół 3000 na początku XXI wieku. Działania policji z 2019 roku zdecydowanie przerzedziły szeregi Yakuzy w porównaniu z początkami jej działalności. Pojawiają się nawet twierdzenia, że liczba członków w obecnym roku jest jedną z najniższych w historii. Na szczególną uwagę zasługuje gang Yamaguchi-gumi, który w założeniach skupia około 35% wszystkich członków omawianej grupy przestępczej. Zakres ich wpływów sięga terenów Osaki, Kioto, Hokkaido i Kobe. Panuje wyraźna tendencja dołączania do Yakuzy osób pochodzących z uboższych środowisk – w Yakuzie upatrują oni poczucia bezpieczeństwa i pracy. Przez 400 lat niewiele zmieniło się w tej kwestii.
1. Bakuto – hazardziści
Tworzyli przy ulicach domy hazardowe i kasyna, a według profesor Eiko Maruko Siniawer Bakuto specjalizowali się również w nielegalnych walkach. Ze względu na swoje umiejętności byli nawet werbowani do walk w Boshin – wojnie domowej w Japonii trwającej w latach 1868–1869, która toczyła się pomiędzy siłami panującego szogunatu Tokugawów a zwolennikami przywrócenia realnej władzy cesarza. Co również ciekawe najprawdopodobniej właśnie Bakuto wprowadzili do kultury yakuzy tradycję Yubitsume, czyli japońskiego rodzaju pokuty, w którym odcinano mały palec.
2. Tekiya – dosłownie „dostawcy”
Byli kupcami, którzy podróżowali tworząc przenośne stoiska na różnych festiwalach. Stworzony przez nich system hierarchii jest podobny do tego, który występuje w dzisiejszej Yakuzie. Obie grupy, Tekiya oraz Bakuto działały na tych samych terytoriach, jednak nie wchodziły sobie w drogę. Z czasem przejmowały coraz to większą kontrolę nad stoiskami na targach, a „szef” gangu określał kto i jakie towary mógł sprzedawać. Członkowie grup przestępczych obiecywali również ochronę, która wiązała się z wyłudzaniem pieniędzy od sprzedawców. Stoiska osób, które nie godziły się na zapłatę były okradane przez Tekiya, niejednokrotnie przy użyciu przemocy fizycznej.
Grupa przyjmowała w swoje szeregi osoby niemile widziane w wielu innych miejscach, wśród których byli uciekinierzy czy przestępcy, ale również ludzie z Burakumin.
3. Burakumin – czyli nietykalni
Byli uznawani za podklasę ludzi nieczystych. Zwykle żyli w odosobnionych wioskach i zajmowali się zawodami, którymi społeczeństwo gardziło.. Należeli do nich garbarze, rzeźnicy i kaci. Osoby należące do tej grupy były silnie stygmatyzowane i odizolowane od reszty społeczeństwa. Często dołączenie do grup Tekiya było ich jedyną szansą na uniknięcie ubóstwa i głodu.
Co ciekawe grupy te istnieją do teraz. Szacuje się, że liczą nawet 3 miliony obywateli. Nadal są dyskryminowani w kwestiach edukacji, czy zatrudnienia. I choć ich obraz w kulturze Japońskiej powoli się ociepla to jednak duża część nadal jest postrzegana jako „genetyczni przestępcy”. W 2006 roku szacowano, że we współczesnej Yakuzie jest około 60% wyrzutków Burakumin.
4. Kabuki mono (Hatamoto-yakko) – szaleńcy
To dość specyficzna grupa byłych samurajów. Po zjednoczeniu Japonii przez Ieyasu Togukawę w 1604 roku nie było już potrzeby istnienia samurajów. Wielu musiało zostać kupcami lub urzędnikami. Niektórzy z nich nie chcieli się z tym pogodzić. Zaczęli więc nosić dziwaczne fryzury i stroje w pstrokate kolory. Niejednokrotnie również decydowali się na damskie ubrania. Terroryzowali mieszkańców wiosek, czasem praktykując tsuji giri – czyli ścinanie głowy losowego człowieka, by przetestować swoje nowe ostrze. Tworzyli także swoje gangi, chroniąc się wzajemnie. Wielu członków Yakuzy jednak zaprzecza, że wywodzą się z kabuki mono i identyfikują się z kolei z ich wrogami – machi yakko.
5. Machi Yakko – obrońcy
Byli bohaterami, bronili ludzi przed grupami kabuki mono. Grupy te składały się z byłych samurajów oraz mieszczan. Zwykli ludzie nie byli upoważnieni do noszenia mieczy, ale niektórym klasom, takim jak kupcy, wolno było nosić krótkie miecze zwane wakizashi (ostrza nieco większe niż tanto, lecz zdecydowanie krótsze od tradycyjnych katan). Mieszkańcy miasta szanowali ich za to, że sprzeciwiali się brutalnym gangom, mimo że działalność machi yakko była równie nielegalna. Byli siłą ludu i stali się ludowymi bohaterami rodem z Robin Hooda.
Bibliografia:
K. Árnason: Yakuza – History of the Yakuza, „Sigillum Universitatis Islandiae”, Maí 2014.
Lt. Bruce, A. Gragert: Yakuza: The Warlords of Japanese Organized Crime, „Annual Survey of International & Comparative Law” Vol 4, 1997.
Inside The Yakuza, The 400-Year-Old Japanese Criminal Syndicate
Burakumin: Descendants of caste considered ‚tainted’ face new discrimination in Japan