Cykl uzbrojenie mocarstw – cz.1 Izrael

Izrael od swojego powstania w maju 1948 roku jest jak pojedyncza oblężona twierdza na wrogim terytorium. Niczym Masada ponad dwa tysiące lat temu, która pozostała niezdobyta podczas buntu antyrzymskiego z I w.n.e., stała się symbolem na którym zbudowana została tożsamość współczesnego państwa Izrael. W tym cyklu będę skupiał się na unikalnym uzbrojeniu różnych mocarstw globalnych czy też regionalnych, a zacznę od Izraela.

MERKAVA – מרכבה

Słowo to w języku języku hebrajskim oznacza “rydwan”. W czołgu Merkava została ujęta esencja izraelskiej doktryny wojskowej, która jasno stwierdza, że Izrael nie może pozwolić sobie na przegranie jakiejkolwiek wojny. To oznacza, że Izrael musi kontrować atut przeciwnika w postaci licznych zasobów ludzkich państw arabskich, wysoką jakością uzbrojenia własnej armii. Merkava jest przejawem owej wysokiej jakości, ale także odznacza się dbaniem o życie izraelskiego żołnierza. Taki stan rzeczy wynika oczywiście z ograniczonych zasobów ludzkich samego Izraela i w połączeniu z bardzo rozwiniętą gospodarką otrzymany został efekt w postaci bardzo drogich systemów, których celem jest utrzymanie przy życiu wspomnianego żołnierza.

Unikatowa konstrukcja

Praktycznie każdy współczesny czołg posiada blok silnika z tyłu pojazdu, taki sposób jego umiejscowienia jest preferowany z wielu powodów, między innymi dlatego, że taniej jest zaprojektować i wybudować taki czołg. Izrael opracował inną koncepcję, umieścił blok silnika z przodu pojazdu, dzięki czemu załoga jest bezpieczniejsza, bo w takim ułożeniu silnik stanowi kolejną warstwę pancerza, przez co trudniej jest zranić załogę w środku czołgu. Kolejną innowacją jest system Iron Vision, który dzięki urządzeniom optoelektronicznym rozmieszczonym na zewnątrz pojazdu pozwala na widzenie przez pancerz czołgu. Ta technologia wyeliminowała odwieczną wadę czołgów, czyli ograniczone pole widzenia, które wcześniej było połowiczne rozwiązywane poprzez użycie peryskopów. Dzięki temu systemowi czołgista jest w stanie posiadać niemal stuprocentową tzw. Situation Awareness, która sprawia, że dostępny jest widok w 360 stopniach wokół pojazdu. Wszystko to jest sparowane z specjalistycznym HUD-em, który może np. podświetlić jakiś cel w czasie rzeczywistym w terenie i będzie on widoczny także dla innych jednostek używających tego systemu.

Wartą uwagi innowacją jest także system APS Trophy zamontowany na pancerzu Merkavy. Urządzenie to jest tak naprawdę pancerzem aktywnym, system ten niszczy nadlatujący pocisk przed jego uderzeniem w pancerz. Jest to całkowicie inna koncepcja niż w pancerzu reaktywnym, który tylko pochłania energię kinetyczną pocisku, w chwili jego uderzenia w pancerz czołgu. APS Trophy wystrzeliwuje tzw. pociski EFP (explosively formed penetrator), które niszczą wrogi pocisk w locie. System ten potrafi jednak rozpoznać różnicę między, np. nadlatującą głowicą RPG a przelatującym obok czołgu ptakiem, aby nie dochodziło do kuriozalnych sytuacji i marnowania zasobów. Trophy tworzy kopułę aktywnej obrony wokół całego czołgu, która nie raz udowodniła swoją skuteczność w warunkach bitewnych.

Ostatnią cechą bardzo wyróżniającą Merkavę, jest umieszczenie metalowych kul na łańcuchach z tyłu wieży czołgu. Konstrukcja wydawałoby się wręcz ozdobna, spełnia tak naprawdę bardzo ważną funkcję, mianowicie działa niczym wyciągnięta ręką przed twarzą w momencie, kiedy ktoś rzuca w tę osobę śnieżką. Kule z łańcuchami zachowują się dokładnie tak samo przeciwko chociażby głowicom RPG, które eksplodują w bezpiecznej odległości od pancerza, który z tyłu wieży jest szczególnie newralgiczny. Bardzo proste i efektywne rozwiązanie.

Żelazna Kopuła – כִּפַּת בַּרְזֶל

Państwo Izrael ma około 20 000 kilometrów kwadratowych powierzchni i jest otoczone przez wrogie państwa. Szczególnie problematycznym miejscem jest strefa Gazy, z której to palestyńscy bojownicy wystrzeliwują swoje rakiety w stronę Izraela. Pomysł na stworzenie obrony rakietowej głównie dla ludności cywilnej powstał po drugiej wojnie Libańskiej, kiedy to na terytorium Izraela spadło ponad cztery tysiące pocisków. Państwo potrzebowało skutecznego systemu obrony rakietowej, aby chronić swoje niewielkie terytorium, bez względu na cenę takiego projektu.

Żelazna kopuła to rozbudowany system obrony przeciwrakietowej, która działa niczym pole siłowe rozciągnięte nad obszarem całego państwa. System ten składa się z 3 głównych części: jest to radar, który namierza nadlatującą rakietę i wysyła dane o jej aktualnym położeniu i prędkości do centrum dowodzenia. Centrum dowodzenia skolei koordynuje przekaz danych i wydaje do konkretnej baterii wyrzutni rakiet, rozkaz odpalenia pocisku przechwytującego, który niszczy wrogą rakietę. Wyrzutnia jest w stanie przechwytywać pociski artyleryjskie nawet kalibru 155 mm. Wyrzutnia mieści w sobie 20 rakiet, a bateria składa się z 3-4 wyrzutni. Każda bateria jest w stanie chronić teren o powierzchni do 150 km kwadratowych.

Wady i zalety

System ten nie jest idealny, nie radzi sobie dobrze, gdy następuje zmasowany ostrzał, a taką taktykę stosują Palestyńczycy. Dowództwo izraelskie podaje dane statystyczne, które pokazują ponad 90% skuteczność w zestrzeliwaniu wrogich pocisków. Dzieje się tak, bo twórcy Żelaznej kopuły znają jej słabe strony, dlatego też w przypadku zmasowanego ostrzału opracowali dodatkowy system, który oznacza rakiety, które nie trafią w cele zabudowane. Jest to możliwe dzięki dokładnemu i szybkiemu obliczeniu trajektorii pocisku, tak, aby nie marnować na niego pocisku przechwytującego. Wynika pewna dysproporcja między kosztem pojedynczej rakiety wystrzelonej przez Hamas w stronę Izraela oscylującej w granicach 500 – 1000 USD a kosztu działania całego systemu Żelaznej kopuły. Koszt pojedynczego pocisku przechwytującego może wynieść do 100 000 USD, nie wspominając, że Izrael, aby móc utrzymać cały system obrony rakietowej, na który składają się inne podzespoły, radary i personel, musi otrzymywać rocznie ok. 3,8 mld USD ze specjalnych funduszy pomocowych od USA. Jednak patrząc, że dzięki tym znacznym wydatkom udaje się utrzymać skuteczność Żelaznej Kopuły na poziomie 90%, to jest to dobra inwestycja. Izrael jest bardzo bogatym państwem i może sobie pozwolić na tak duże wydatki na zbrojenie, ponieważ nie można wycenić własnego bezpieczeństwa czy też ludzkiego życia.

Podsumowanie

Izrael jest niewielkim państwem, z małą liczbą mieszkańców (ok. 9 mln obywateli), otoczony przez większe i wrogo nastawione państwa arabskie. Od samego początku musiał walczyć o przetrwanie. Jest też jedynym państwem, którego jeden z podstawowych celów zapisanych w doktrynie wojennej jest zapewnienie dalszego istnienia tego państwa. Bardzo dobrze obrazuje to kulturę strategiczną nabytą przez lata sąsiedzkich wojen. Społeczeństwo tego państwa żyje w permanentnym syndromie oblężonej twierdzy. Wynikają z tego oczywiste plusy, jak chociażby gotowość całego społeczeństwa do obrony swojego kraju, ale pojawiają się też narastające problemy. Ludność, która cały czas czuje niebezpieczeństwo, zaczyna się w nim zatracać, a co za tym idzie, poczyna złowrogo i podejrzliwie patrzeć na swoich sąsiadów. Wtedy bardzo łatwo o np. prewencyjne zaczepne działania, jak chociażby mordowanie irańskich naukowców biorących udział w irańskim projekcie atomowym. Rząd Izraela w końcowym rozrachunku nie chciałby, aby to państwo podzieliło los wspomnianej we wstępie Masady, dlatego że chociaż twierdza faktycznie nie została zdobyta, to jednak wszyscy jej obrońcy popełnili zbiorowe samobójstwo.