Wprowadzenie
Dezinformacja to rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, mające na celu wprowadzenie odbiorcy w błąd. W kontekście bezpieczeństwa mają wywoływać niepewność lub wrogość wobec władzy, doprowadzić do polaryzacji społeczeństwa lub zakłócenia procesów demokratycznych. Występują rozmaite drogi rozpowszechniania dezinformacji, od wypowiedzi polityka (np. znajdującego się w opozycji) aż po korzystanie z fabryk trolli zaprogramowanych przez grupy terrorystyczne do bombowania odbiorcy fake newsami. Dezinformacja jest wręcz nieodłącznym elementem prowadzenia wojny pełnoskalowej, jak i hybrydowej, który obserwujemy w dzisiejszych czasach. 1
Propaganda jest celowym działaniem, zmierzającym do ukształtowania konkretnego poglądu wśród danej zbiorowości ludzkiej, a co za tym idzie – wpływanie na jej zachowania i postawy wobec konkretnych podmiotów. Propaganda polega na jednostronnym przekazie (najczęściej nazywany manipulacją) związanym de facto z użyciem dezinformacji.2
Media społecznościowe są rewolucyjnym i potężnym narzędziem ułatwiającym szerzenie dezinformacji i propagandy. Organizacje takie jak ISIS i Hamas umiejętnie to wykorzystują do rekrutacji, podżegania do antypaństwowej działalności – indoktrynacji i tym podobne.
W niniejszym artykule i w jego następnej części skupiono się wyłącznie na przekazie ISIS.
ISIS ogłosiło powstanie kalifatu na znacznych terytoriach Syrii i Iraku w 2014 roku. Upadek nastąpił 23 marca 2019 roku, kiedy Syryjskie Siły Demokratyczne wspierane przez koalicję pod wodzą USA odbiły ostatnią enklawę Państwa Islamskiego. Propaganda w latach 2014-2019 znacznie się różniła od tej po upadku państwa, choć ten twór nie był formalnie uznany przez żadne państwo, ani organizację międzynarodową, to do pewnego stopnia spełniał kryteria państwowości.
Cztery kryteria państwowości z Konferencji Montevideo z 1933 w kontekście Państwa Islamskiego:
- Ludność stale zamieszkująca terytorium – na terytorium kontrolowanym przez ISIS zamieszkiwała ludność cywilna, notabene nie byli to tylko sunnici. Jednak niecała ludność stale zamieszkiwała ten teren, a także ciężko oszacować, kto na nim przebywał pod przymusem.
- Określone terytorium – terroryści kontrolowali około 90-100 tysięcy km². Do 2019 roku warunek był częściowo spełniony – jednakże ponownie granice nie były stabilne, a także niesformalizowane.
- Efektywny rząd – warunek spełniony w sensie technicznym. Państwo islamskie posiadało policję religijną, sądy i pobierało podatki. Rząd sprawował kontrolę nad terytorium, niezależnie od jej brutalności i braku legitymizacji.
- Zdolność do wchodzenia w stosunki międzynarodowe – jak już wyżej stwierdziłam, ten warunek nawet w latach 2014-2019 nie został spełniony. Państwo islamskie nie miały formalnych stosunków dyplomatycznych z żadnym państwem, jednocześnie przez większość państw i organizacji międzynarodowych ISIS było uznane za grupę terrorystyczną.
Przekaz propagandowy w okresie funkcjonowania tego tworu kładł największy nacisk na legitymizację, a najnowsza propaganda skupia się m.in. na rekrutacji nowych członków, ,,przypominaniu o sobie” i oczernianiu państw zachodnich.
Bibliografia:
Dezinformacja – czym jest i jak ją zweryfikować ¹
Propaganda – Wikipedia, wolna encyklopedia ²
Łukasz Cymbulak, Państwo Islamskie w środowisku międzynarodowym, praca doktorska
Grzegorz Klein, Propaganda Państwa Islamskiego – aspekty wybrane, Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa 2017
Magdalena El Ghamari, Polityka informacyjna organizacji terrorystycznych – na przykładzie Daesh, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 2017
Bezpiecznik.org 