Więzienie Alcatraz funkcjonowało stosunkowo krótko, bo tylko 29 lat — od 1934 do 1963 roku. Mimo to do dziś uważane jest za jedno z najcięższych i najniebezpieczniejszych więzień na świecie. Zostało zamknięte przez wysokie koszty utrzymania oraz błędy w konstrukcji budowy, które umożliwiały ucieczkę. Dzisiaj stanowi jedną z większych atrakcji turystycznych San Francisco.
Wyspa Alcatraz, na której znajduje się budynek więzienia, mieści się 2 km od brzegu miasta i zajmuje powierzchnię niecałych 10 hektarów. Samo więzienie zostało wybudowane w latach 1909-1912, zaś pierwsi więźniowie przybyli na wyspę 11 sierpnia 1934 roku. Tego dnia łódką przetransportowano 137 osadzonych, którzy sprawiali problemy w innych zakładach karnych. Większość z nich była mordercami lub złodziejami, ich transport na wyspę ubezpieczało 60 oficerów FBI, a przed bramami czekało na nich 155 funkcjonariuszy służby więziennej.
SŁYNNI WIĘŹNIOWIE
Przez prawie 3 dekady funkcjonowania do więzienia trafiali różni skazani. Oto najsłynniejsi z nich:
Al Capone — właśc. Alphonse Gabriel Capone; najsłynniejszy amerykański gangster; przez działalność przestępczą musiał uciekać z Nowego Jorku do Chicago.
W 1925 roku został jednym z najważniejszych gangsterów w Chicago, stale rozwijając swoje interesy w czasie prohibicji — zajmował się nielegalnym rozprowadzaniem browarów i przemytem spirytusu. Udawało mu się to dzięki korupcji, zastraszaniu i przemocy. W 1931 roku został skazany za niepłacenie podatków. W Alcatraz został odcięty od świata zewnętrznego, a zbudowane przez niego imperium w końcu upadło. Zmarł w 1947 roku.
George „Machine Gun” Kelly — zasłynął porwaniem magnata naftowego Charlesa F. Urschela, za którego zażądał 200 tysięcy dolarów okupu. Aresztowany w 1928 roku za przemyt alkoholu, został skazany na 3 lata więzienia, jednak wyszedł wcześniej za dobre sprawowanie.
Od żony otrzymał karabin, który stał się inspiracją dla jego przydomka; to właśnie żona wprowadziła Kelly’ego do świata przestępczego. Za porwanie Urschella George Kelly został skazany na dożywocie w Alcatraz. Na wyspie spędził 17 lat, po czym w 1951 roku został potajemnie przeniesiony do więzienia w Leavenworth, gdzie 3 lata później zmarł.
Arthur R. „Doc” Barker — skazany za porwania. Mówiono o nim, że przed osiągnięciem zamierzonych celów powstrzymać go może jedynie śmierć.
Znalazł się w grupie więźniów, którzy jako drudzy w historii istnienia więzienia próbowali z niego uciec. Z celi wydostał się przepiłowując metalowe kraty. Uciekinierzy dotarli nad skaliste wybrzeże wyspy, gdzie zostali złapani przez strażników. Jako że Barker oraz jego towarzysz nie chcieli się poddać, zostali postrzeleni. W wyniku obrażeń więzień zmarł.
James Joseph „Whitey” Bulger — szef irlandzkiej grupy przestępczej w Bostonie. W Alcatraz przebywał od 1959 roku; 2011 został uznany winnym m.in. 11 morderstw.
Lista postawionych mu zarzutów była jednak dłuższa: nielegalne posiadanie broni, wyłudzanie haraczy, pranie pieniędzy czy współudział w 19 morderstwach. Łącznie postawiono mu 32 zarzuty. Skazany został na podwójne dożywocie i dodatkowe 5 lat więzienia. 30 października 2018 roku został przeniesiony z Oklahomy do Wirginii Zachodniej i tego samego dnia znaleziono go martwego w celi.
BITWA O ALCATRAZ
W 1946 roku doszło do wydarzeń, które przeszły do historii pod nazwą „bitwa o Alcatraz”. 2 maja kilkoro więźniów — Bernard Coy, Joe Cretzer, Marvin Hubbard, Sam Shockley, Miran Thompson i Clarence Carnes — porwało strażników i przetrzymywało ich jako swoich zakładników. Zabrali im broń oraz klucze, licząc, że wśród nich znajdują się również te służące do otwierania bram na podwórze. Tak jednak nie było i więźniom nie udało się uciec. Wezwano więcej oddziałów, jednak grupa więźniów nie chciała się poddać. W walce zginęło dwóch funkcjonariuszy. Władze więzienia poprosiły o pomoc jednostki piechoty morskiej i ostateczny szturm przeprowadzono 4 maja. Strażnicy więzienni, przeszkoleni w nocy przez żołnierzy piechoty, z granatami i bronią zaczęli wypędzać kolejnych osadzonych z cel. W tym dniu rannych zostało 18 funkcjonariuszy. Shockley i Thompson zostali schwytani i za zabicie mundurowych skazani na karę śmierci, która została wykonana w 1948 roku.
WIĘZIENIE, Z KTÓREGO (NIE) DA SIĘ UCIEC?
Alcatraz zasłynęło w historii jako więzienie, z którego nie dało uciec.
W potencjalnej ucieczce więźniom nie pomagał zaostrzony rygor i kontrole, które miały miejsce dużo częściej niż w standardowych więzieniach, specjalnie zbudowane urwiste klify wokół całej wyspy oraz oddalenie od brzegu miasta o ponad 2 kilometry. W drzwiach na stołówkę zamontowane były wykrywacze metalu, mury budynku były wzmocniono, a drzwi do cel posiadały zamki elektryczne. Spacerniak otoczony był ośmiometrowym płotem zakończonym drutem kolczastym. Dodatkowe wieże strażnicze ustawione były również poza murami więzienia.
Oficjalnie przez 29 lat istnienia więzienia nikt z niego nie uciekł. Kilkudziesięciu więźniów próbowało, jednak zawsze kończyło się to powrotem do celi albo śmiercią. Jednak pomimo zapewnień władz ośrodka o braku ucieczek prawda jest zupełnie inna.
W 1962 roku, kilka miesięcy przed zamknięciem więzienia, pojęta została najsłynniejsza próba ucieczki. Przygotowania do niej rozpoczęły się już w 1960 roku. W październiku trafił tam John Anglin, autor napadów na banki i wcześniejszych ucieczek ze słabiej strzeżonych zakładów. Wraz z bratem, który do Alcatraz trafił rok później, zaprzyjaźnili się z handlarzem narkotyków, Frankim Morrisem. To on przez przypadek odkrył, że za kratą wentylacyjną w jego celi znajduje się pusta przestrzeń. Za pomocą łyżeczki wydłubał dziurę i zauważył, że równolegle do celi biegnie korytarz, w przeszłości wykorzystywany przez hydraulików. Razem z braćmi Anglin oraz Allenem Westem zaczął przygotowywać plan ucieczki. Mimo braku odpowiednich narzędzi, jak liny lub cokolwiek do kruszenia muru, więźniowie planowali przedostać się przez ścianę celi oraz mury ogradzające więzienie, a na koniec przepłynąć przez zatokę San Francisco.
Dziury w ścianach celi osadzeni drążyli za pomocą łyżek i widelców ukradzionych z kuchni, dodatkowo nieocenione okazało się prowizoryczne wiertło zrobione z silnika starego odkurzacza, przemycone przez Morrisa z więziennego zakładu. Mężczyźni pracowali na zmiany, od 17:30 do 21, ponieważ wtedy ogłaszana była cisza nocna i dużo łatwiej można było usłyszeć odgłosy zdradzające plany ucieczki.
Tratwę potrzebną do przepłynięcia zatoki stworzono z 20 płaszczy przeciwdeszczowych połączonych cementem.
Aby zyskać dodatkowych kilka godzin opuszczeniu celi, więźniowie stworzyli manekiny, które zmyliły strażników podczas nocnego obchodu.
Ucieczka nastąpiła 11 czerwca 1962 rok — półtora roku po wpadnięciu na jej pomysł. Po ogłoszeniu ciszy nocnej osadzeni ułożyli na łóżkach przygotowane manekiny i zaczęli wdrażać plan w życie. Będąc już na dachu zauważyli, że brakuje Westa, ale było za późno na odwrót i szukanie wspólnika, ponieważ groziło to wpadnięciem w ręce strażników. Obeszli mury i na trawach odpłynęli w stronę San Francisco. Tej nocy słuch o nich zaginął i mimo trwającego 17 lat śledztwa nie udało się odnaleźć ani ciał, ani dowodów potwierdzających, że przeżyli.
ALCATRAZ WCZORAJ I DZIŚ
Krótko po zamknięciu więzienia na opuszczonej wyspie na krótko osiedlili się Indianie. Zajmowali wyspę przez dwa lata, od 1969 do 1971 roku. Celem Indian z ruchu American Indian Movement było stworzenie duchowego centrum ekologii oraz muzeum Indian amerykańskich.
Zostali oni usunięci siłą przez rząd po 19 miesiącach okupacji wyspy.
W 1973 roku więzienie Alcatraz otwarto dla zwiedzających.
Mówi się, że być w San Francisco i nie zobaczyć Alcatraz to jak być w Rzymie i nie zobaczyć Koloseum. Więzienie, jak i sama wyspa stało się pewnego rodzaju ikoną miasta. Tłumy turystów, którzy z zadumą przechadzają się między celami, poznając historię więzienia, tylko to potwierdzają. Przechodząc między kolejnymi punktami mogą spotkać się z tabliczkami z ostatnimi słowami więźniów opuszczających wyspę, jak
„Alcatraz was never no good for nobody”,
wypowiedzianymi przez Franka Weathermana, ostatniego osadzonego, który opuścił więzienie.
Źródła:
http://www.alcatrazhistory.com
http://www.national-geographic.pl
tvp.info.pl
