Środowisko naturalne a działalność człowieka

Zmiany klimatu czy degradacja środowiska naturalnego to zjawiska, które w ostatnim, a na pewno nadchodzącym czasie będą kluczowymi, globalnymi problemami. Od wielu lat środowisko nie było kwestią priorytetową dla ludzkości. Co wpłynęło na zmiany klimatu? Jaki był wpływ pandemii na środowisko? Czy możemy jeszcze coś zrobić, aby było lepiej?

Zmiana klimatu – definicja

Zmiana klimatu, według definicji Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC, Intergovernmental Panel on Climate Change) to „ zmiana stanu i właściwości klimatu, które utrzymują się przez dłuższy okres czasu, dekady lub dłużej. Odnosi się to do wszelkich zmian klimatycznych w czasie, czy to w wyniku naturalnych zmian czy w wyniku działalności człowieka”. Zdecydowanie możemy już tutaj mówić o zbliżającej się katastrofie klimatycznej, której główną przyczyną jest rewolucja przemysłowa; wzrost temperatury nastąpił w wyniku dużej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery.

Zmiany klimatu – przyczyny

Główną przyczyną zmian klimatycznych, w których, bezsprzecznie, człowiek ma swój udział, jest spalanie paliw kopalnianych czy wycinanie lasów. W wyniku tych działań ilość gazu cieplarnianego w atmosferze niebezpiecznie wzrasta przyczyniając się do zwiększenia efektu cieplarnianego oraz globalnego ocieplenia. Emisja gazów cieplarnianych jest z każdym rokiem coraz większa z powodu spalania węgla, ropy, gazu. Ten proces prowadzi do powstania dwutlenku węgla oraz podtlenku azotu.

Kolejnym przykładem są nawozy azotowe, które powodują emisję tlenków azotu. Globalne ocieplenie to zjawisko powstałe przez uwalnianie się do atmosfery wcześniej wspomnianych gazów cieplarnianych. Średnia temperatura na Ziemi od rewolucji przemysłowej wzrosła już ok. o 1℃ . Jeśli nic się nie zmieni w przeciągu najbliższych 80 lat, wzrośnie o kolejne 4℃. Na zmiany klimatyczne wpływają również naturalne procesy, niezależne od działalności człowieka. Są to m.in.: erozja oraz zmiany w rozmieszczeniu kontynentów, ruch mas powietrza czy układ masywów górskich.

Jak walczyć ze skutkami zmian klimatu?

Z pewnością zmiany klimatyczne wpłyną na topnienie lodowców, poszerzanie się pustyń czy na intensywnie parowanie wód. Wpłynie to również na faunę i florę. Wiele gatunków roślin i zwierząt nie będzie przystosowanych do życia w takich warunkach. Coraz częściej dochodzi i będzie dochodzić do anomalii pogodowych. Powodzie, fale upałów czy susze teraz występują również w rejonach i strefach klimatycznych, gdzie wcześniej nie występowały.

Jak zapobiec tak intensywnym zmianom klimatu? Najistotniejszą kwestią jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Coraz częściej ludzie decydują się na auto z napędem elektrycznym, a nie silnikiem spalinowym, dzięki czemu dokładają swoją cegiełkę w walce o klimat. Kluczowym może się również okazać szukanie nowych rozwiązań pozyskiwania energii np. energia słoneczna. Według ekspertów należy skupić się na 3 głównych obszarach w walce z katastrofą klimatyczną. Ursula von der Leyen ogłosiła nowy cel redukcji emisji gazów cieplarnianych z 40 do 55% (do 2033 r.). Chiny natomiast chcą osiągnąć neutralność klimatyczną do 2060 r. Według nowych zasad wprowadzonych przez UE, każde przedsiębiorstwo chcące uzyskać kredyt będzie musiało spełnić szereg zasad mających na uwadzę kwestie dotyczące środowiska. Polska podejmuje coraz więcej kroków zmierzających do oduzależnienia się od węgla. Pomimo, że proces ten będzie długotrwały to sukcesem są pierwsze kroki zmierzające do zmniejszenia wydobywania tego surowca.

5 głównych wyzwań środowiskowych

Pierwszym z nich jest już wcześniej wspomniana katastrofa klimatyczna. Następnie katastrofa środowiskowa, która wiąże się z mniejszą bioróżnorodnością oraz zniszczeniem ekosystemów. Kolejny problem dotyczy produkcji odpadów. Najgorszą kwestią jest rozkład np. plastiku, który tak naprawdę trwa kilka pokoleń. Problemem staje się również jakość powietrza. Rosnące zanieczyszczenia wpływają negatywnie na stan zdrowia ludzi oraz zwierząt. Zwiększa się bowiem procent substancji szkodliwych w powietrzu. Jednym z ważniejszych problemów jest również kryzys wodny. Coraz szybciej kończące się zasoby wody pitnej stają się ogromnym problemem oraz zagrożeniem dla nas wszystkich.

Degradacja środowiska – definicja i przyczyny

Według definicji jest to „ogół procesów i zjawisk zachodzących wskutek działalności człowieka lub sił przyrody, które prowadzą do obniżenia wartości danych układów. Oznacza pogorszenie stanu środowiska naturalnego na skutek niekorzystnych zmiana właściwości fizycznych, chemicznych lub biologicznych. Dotyczy wszystkich elementów środowiska.”

Na degradację środowisko ma wpływ wiele czynników. Jednym z nich jest szybki wzrost liczby ludności co wiąże się z wykorzystaniem znaczącej liczby gruntów w celu tworzenia miejsc mieszkalnych lub przeznacza się je na cele budowlane. Wiąże się to również z rosnącą urbanizacją i wymaganiem od Ziemii więcej, niż może nam dać. Coraz większa urbanizacja zwiększa presję na lepsze życie, a eksploatacja zasobów naturalnych cały czas się zwiększa. Stosowanie przez ludzi różnych chemikaliów, pestycydów czy insektycydów również ma wpływ na zanieczyszczenie środowiska. Industrializacja przyczynia się m.in. do zanieczyszczenia powietrza, co jest poważnym zagrożeniem dla każdego z nas.

Degradacja środowiska – jak jej zapobiec?

Kluczowym aspektem jest poszerzanie wśród społeczeństwa wiedzy dotyczącej zanieczyszczenia środowiska. Bardzo ważna jest kontrola dotycząca wzrostu populacji. Im więcej ludzi na świecie, tym więcej zasobów potrzebujemy. Świat powinien mieć na uwadze stale postępujący wzrost modernizacji, coraz większą eksploatację różnych złóż mineralnych. Wszystkie te procesy powinny być dostosowane do faktycznych potrzeb. Istotnym może okazać się prowadzenie różnych kampanii dotyczących m.in. większego zalesienia określonych obszarów. Odpowiednie zarządzanie odpadami stałymi również jest istotne dla naszego środowiska. Należy ograniczyć stosowanie pestycydów i nawozów chemicznych oraz stale kontrolować poziom zanieczyszczenia powietrza oraz wód. Dobrze, aby każdy z nas był świadomy jakie konsekwencje niesie za sobą degradacja środowiska oraz jak my sami możemy temu zapobiec. To państwa i rządy jednak mają prawdziwą siłę sprawczą. Od ich decyzji zależą dalsze losy ziemi. Powinniśmy jednak zmierzać ku przyszłości, gdzie dbałość o ziemię jest priorytetowym celem każdego polityka, państwa, obywatela.

Środowisko a koronawirus

Pandemia koronawirusa odegrała istotną rolę w życiu wielu ludzi. Ku zdumieniu pozytywnie wpłynęła na nasze środowisko. Została ograniczona działalność przemysłowa oraz gospodarcza, która wpływa na zanieczyszczenie środowiska i atmosfery. Naukowcy twierdzą, że emisja CO2 w Chinach znacząco spadła. Wszystko to było spowodowane brakiem możliwości prowadzenia swoich działalności w wyniku np. zakażenia wirusem czy odbywania kwarantanny. W niektórych państwach z powodu koronawirusa wiele przedsiębiorstw musiało zawiesić swoją działalność.

Ten stan rzeczy jednak według prognoz nie będzie utrzymywał się zbyt długo. Recesja gospodarcza zmusza państwa do cięcia kosztów na planowane inwestycje. Niewykluczony jest powrót do paliw kopalnianych na jeszcze większą skalę. W szczycie zachorowań środki medyczne były produkowane na globalną skalę, co również spowodowało składowanie olbrzymiej ilości odpadów medycznych.

Prognozy na przyszłość – raport SOER2020

Jeżeli nic nie zmienimy nasza przyszłość na ziemi nie zapowiada się pozytywnie. Według dr Jaskuły w przeciągu 50-100 lat może się jeszcze wiele zmienić. Miejsca, zwierzęta, rośliny, które znamy dzisiaj, będą wymierać na naszych oczach, a wtedy będzie już za późno, aby coś zrobić. Zdaniem naukowców w przeciągu 25 lat dostępność wody pitnej już zmalała o 26%, a to zjawisko będzie się tylko pogłębiać. Do 2018 r. 120,4 mln hektarów lasów zostało wyciętych, a obszary zostały wykorzystane w większej mierze pod grunty rolne.

W raporcie SOER2020 określono 7 istotnych obszarów, w których działanie ma pomóc naszemu środowisku. Dotyczą m.in. opracowania długoterminowych ram polityki oraz wzajemnych powiązań między państwami w celu uzyskania korzyści środowiskowych, ekonomicznych i społecznych w obszarach związanych z energią, żywnością czy transportem. Bardzo ważną kwestią jest również edukacja społeczeństwa w zakresie dotyczącym środowiska. Państwa mają się skupić również na kontrolowaniu sytuacji i odpowiednim zarządzaniu ryzykiem, aby zapewnić bezpieczeństwo społeczeństwu.

Podsumowanie

Skutki rewolucji przemysłowej odczuwamy do dzisiaj. O środowisko powinniśmy dbać w szczególności, a planeta powinna być dla wszystkich kwestią priorytetową. Każdy z nas może wpłynąć na zmiany klimatu czy zanieczyszczenie środowiska. Każdy z nas może również spowodować, że stan środowisko się polepszy. Dbajmy o naszą planetę dla nas samych oraz dla przyszłych pokoleń. Edukacja w tym zakresie jest istotnie bardzo ważną kwestią. Starajmy się zmieniać swoje szkodzące środowisku nawyki. Świat stale się zmienia, jest wiele nowych możliwości, opcji nie rezygnujmy z nich. Szukajmy rozwiązań, aby pomóc planecie. Pomimo, że nie możemy całkiem wpłynąć na decyzje jakie podejmują rządzący, powinniśmy stale wywierać na nich wpływ, walczyć o dobre decyzje oraz o podejmowanie odpowiednich kroków w trosce o naszą planetę.