Japonia – Zamach na Shinzo Abego na tle wyborów parlamentarnych

8 lipca 2022 roku o godzinie 11:30 czasu lokalnego, w miejscowości Nara w Japonii dochodzi do zamachu na życie byłego premiera. W przemawiającego przed dworcem Yamato-Saidaiji polityka oddane zostają dwa strzały z broni palnej domowej roboty. Pierwszy wystrzał nie trafia Abego, kolejny rani go w szyję oraz klatkę piersiową. W stanie krytycznym trafia on do szpitala, gdzie mimo wysiłków lekarzy umiera. Oficjalną przyczyną zgonu okazuje się utrata krwi spowodowana rozległymi ranami tętnicy szyjnej. Kim był zamachowiec i jakie były jego motywy? Jaką rolę w japońskiej polityce pełnił Shinzo Abe? Jak wydarzenie to wpłynęło na przeprowadzone dwa dni później wybory?

Zamachowiec

Sprawcą okazał się 41-letni mieszkaniec Nary, Tetsuya Yamagami. Były członek Japońskich Sił Samoobrony przyznał się do winy i wyznał, że chciał śmierci Abego, ponieważ ten promował organizację religijną znaną jako Kościół Zjednoczeniowy. Niechęć zamachowca do wspomnianej grupy poprzedzona była uiszczeniem gigantycznej darowizny na jej rzecz przez matkę Tetsuya. Doprowadziło to rodzinę Yamagamiego do bankructwa. Kościół Zjednoczeniowy potwierdził obecność matki zamachowca w organizacji, nie przekazał jednak żadnych informacji na temat wspomnianej darowizny.

Ofiara

Shinzo Abe był najdłużej służącym premierem Japonii. Jego kadencje przypadły na lata 2006-2007 oraz 2012-2020. Zasłynął z wprowadzenia szeroko zakrojonych reform gospodarczych znanych jako “Abenomika”. Był to wprowadzony w 2013 roku program polityki gospodarczej, mający na celu wyciągnięcie gospodarki Japonii z głębokiej stagnacji zapoczątkowanej w latach 90. XX wieku. Trzy najważniejsze punkty “Abenomiki” to: reformy strukturalne, luźna polityka pieniężna oraz stymulacja fiskalna. Zdania na temat polityki gospodarczej byłego premiera do dzisiaj zostają podzielone. Mimo początkowego wzrostu gospodarczego i spadku bezrobocia strategia Abe nie przyniosła odpowiedzi na największe i długotrwałe problemy japońskiej gospodarki, takie jak: rosnący niż demograficzny, spadek innowacyjności i eksportu, czy powszechny nepotyzm. Shinzo Abe był również zadeklarowanym zwolennikiem zmiany art. 9 konstytucji, który zabrania Japończykom posiadania własnej armii. Jako wieloletni lider największej Japońskiej partii, Abe stał się twarzą japońskiego konserwatyzmu oraz jednym z najbardziej wpływowych polityków w najnowszej historii państwa.

Wyniki wyborów

Wybory do izby wyższej japońskiego parlamentu odbyły się 10 lipca. Zgodnie z konstytucją wybierano połowę jej składu na 6-letnią kadencję. Przyniosły one zdecydowane zwycięstwo rządzącej Partii Liberalno-Demokratycznej (LDP) wraz z jej koalicjantem – Komeito. Będącym u władzy konserwatystom udało się zwiększyć ilość mandatów w izbie do tego stopnia, że z pomocą pozostałych partii promujących zmiany w konstytucji może dojść do rewolucji w japońskiej polityce. Jednym z najważniejszych i długotrwałych celów LDP pozostawało usunięcie z konstytucji artykułu 9, będącego źródłem wielu problemów prawnych w dziedzinie bezpieczeństwa państwa. Japonia, jako kraj pacfistyczny nie posiada armii. Jej substytutem są Japońskie Siły Samoobrony, których możliwości prawne są znacznie ograniczone, mimo gigantycznych wydatków Japonii na zbrojenia (5 miejsce w rankingu Global Firepower 2022). Pozostaje pytanie, czy konstytucyjnym rewizjonistom uda się dojść do konsensusu w dziedzinie zmian prawnych oraz czy japońskie społeczeństwo na owe zmiany przystanie w ogólnokrajowym referendum?

Podsumowanie

Jak wynika z sondażu Kyodo News przeprowadzonego w dniach 12 i 13 lipca, poparcie dla działań koalicji rządzącej wzrosło o 6,3% względem badania z czerwca. 58,4% badanych nie uważa kwestii zmian w konstytucji za palące, a przeciwstawny pogląd prezentuje 37,5% respondentów. W świetle zamachu na byłego premiera, aż 15,1% ankietowanych stwierdziło, że wydarzenie to przekonało ich do pójścia na wybory lub wpłynęło bezpośrednio na ich wybór. Zabójstwo Shinzo Abego miało więc zdecydowany wpływ na wzrost poparcia LDP w wyborach 10 lipca. Japońskie społeczeństwo zjednoczyło się w oburzeniu na przemoc polityczną. Nie zmieniło się jednak w znacznym stopniu poparcie dla najważniejszego postulatu polityka – zrewidowania pacyfistycznej konstytucji.