Grooming, inaczej pedofilia w Internecie, charakteryzuje się nawiązywaniem kontaktu oraz więzi emocjonalnej z małoletnim w taki sposób, aby zyskać jego zaufanie, a w konsekwencji namówić na spotkanie i wykorzystać seksualnie. Grooming cechuje nie tylko nakłanianie do aktów seksualnych, ale również do wysyłania zdjęć o charakterze pornograficznym czy zmuszania do udziału w filmach pornografii dziecięcej.
Jako zjawisko społeczno-kryminalne grooming istnieje dłużej niż sam Internet. Uwodzenie osób poniżej 15. roku życia zaczęto odbierać jako problem społeczny dopiero w latach 70. XX wieku. Doszło wtedy do rewolucji w postrzeganiu relacji seksualnych z dziećmi, jak i również w kwestii szeroko rozumianej pornografii. Dzięki uświadomieniu społeczeństwu, jak bardzo to zjawisko jest szkodliwe, pojawiły się rekcje ze strony organów państwowych oraz międzynarodowych. Było to bodźcem do stworzenia rozwiązań prawnych, które miały na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa dzieciom; przykładem może być Protecion of Children against Sexual Exploitation Act z 1977 roku. Dzięki tej regulacji ograniczono pole działania pedofilom.
Internet jest nie tylko źródłem wiedzy i łatwego dostępu do filmów czy platformą ułatwiającą kontakty z ludźmi. Internet, chociaż niesie za sobie niezliczoną ilość plusów, posiada również sporo minusów. Jest niebezpieczny dla dorosłych, którzy nie wykorzystują go zgodnie z jego przeznaczeniem, ale również dla dzieci, podatnych na manipulację i łatwych do wykorzystania. Dzieci bardziej niż dorośli są podatne na zagrożenia czyhające w Internecie.
Zagrożeniami czające się na dzieci i młodzież w Internecie niewątpliwie są nie tylko brutalne gry komputerowe, zbyt długie przesiadywanie na witrynach internetowych, zaniedbywanie nauki, agresja czy wspomniana wyżej pedofilia, ale również ograniczenie w kontaktach z rówieśnikami. Rozpoznanie pedofilii nie jest jednak łatwe. Charakteryzuje się ona stopniowym zdobywaniem zaufania, co jest długim procesem. Zazwyczaj pedofile dają dzieciom to, co jest im w danym momencie potrzebne, np. wsparcie. Poprzez to w dzieciach wytwarza się przywiązanie i zaufanie do osoby po drugiej stronie monitora.
Czaty jako niebezpieczna forma komunikacji
Największe żniwo pedofile zbierają na czatach internetowych i portalach społecznościowych. Przestępcy najczęściej charakteryzują się tym samym typem działań:
- poznawanie ofiary;
- zdobywanie zaufania;
- zdobycie przyjaźni;
- obietnica dyskrecji;
- nawiązanie więzi emocjonalnej;
- wyrozumiałość;
- otwartość i poruszanie osobistych tematów.
Czynności te służą temu, aby dobrze wybadać sytuację dziecka i wykorzystać jego słabości, przy jednoczesnym zapewnieniu, że nikt nie kontroluje działań dziecka. Upewnienie to skutkuje większą śmiałością sprawcy, a w rezultacie zaproponowaniem spotkania w realnym świecie. Niestety, pedofile wykorzystują ufność dzieci w przemyślany i perfidny sposób.
Rodzicu — rozmawiaj!
Takie sytuacje mogą zostać szybko rozpoznane przez rodziców, jeżeli rozmawiają oni ze swoimi dziećmi i tłumaczą im zagrożenia związane z użytkowaniem Internetu. Rodzic musi interesować się problemami dziecka, kontrolować, ile czasu spędza ono w sieci i co w niej robi. Odpowiednie zainteresowanie rodzica wiąże się z tym, że dziecko nie potrzebuje szukać go u innych ludzi. Choć nie można stwierdzić, że jest to metoda dająca 100-procentową gwarancję bezpieczeństwa dziecka, to z pewnością zainteresowanie dzieckiem mocno ogranicza prawdopodobieństwo, że zostanie ono dotknięte zjawiskiem groomingu. Na pewno bardziej narażone są dzieci, które zostały odrzucone przez grupę rówieśników czy mają niskie poczucie własnej wartości.
Grooming a prawo
W Kodeksie karnym w 2010 roku pojawił się nowy rodzaj przestępstwa — grooming, czyli uwodzenie dzieci przez Internet. Art 200a KK określa, że osoba nawiązująca kontakt internetowy z dzieckiem poniżej 15. roku życia, który zmierza do obcowania płciowego, wprowadzenia w błąd i wykorzystania go, aby spotkać się z dzieckiem, podlega karze do 3 lat pozbawienia wolności. Czyn ten jest przestępstwem.
Kim jest pedofil?
Pedofilia charakteryzuje się zaburzeniem popędu seksualnego, a konkretnie zwróceniem go w stronę dzieci. Warto wspomnieć, że pedofil nie zawsze ma w zamiarze skrzywdzenie dziecka i nie zawsze jest to zainteresowanie kierujące pedofila do aktu seksualnego. Osoby ze skłonnościami pedofilskimi zazwyczaj mają również inne zaburzenia psychiczne lub zaburzenia osobowości, nierzadko jest to związane z seksualnym wykorzystaniem w dzieciństwie. Pedofile zazwyczaj dokonują wielu aktów o charakterze przemocy seksualnej na dzieciach pochodzących zwykle z różnych środowisk i nie znających się ze sobą. Statystyki pokazują jednak, że nie wszystkie osoby, które dopuszczają się wobec dzieci czynów o charakterze pedofilskim, są pedofilami; czasem dzieci są ofiarami „zastępczymi”, ponieważ są łatwym celem i nie zawsze wierzy się ich słowom.
„Zdiagnozowany” pedofil zazwyczaj ma swój profil dziecka, np. są to dzieci w tym samym wieku, takiej samej płci, podobne do siebie fizycznie. Nierzadko działa według tego samego schematu uwodzenia i wykorzystania. Często sprawcy są uzależnieni od alkoholu, agresywni bądź nieprzystosowani społecznie.
Przemocą seksualną wobec dziecka jest zachowanie dorosłego, który dąży do zaspokojenia swoich potrzeb. Nie zawsze jest to związane z taką przemocą, jak wobec dorosłego. Czasami dzieci nie mają poczucia krzywdy, a poczucie zadowolenia; nie mają pojęcia, jak wpłynie to na ich psychikę i resztę życia. Nie posiadając wiedzy i wykształconej możliwości oceny sytuacji, dziecko jest bezbronne. Bywa tak, że jest zadowolone z faktu, że ktokolwiek okazał mu zainteresowanie. Poprzez takie odczucia dziecka wielu sprawców pedofilii uważa, że ich skłonności nie są problemem. Jednak krzywda, nawet jeśli nieodczuwana od razu, wypływa w okresie dorastania dziecka, kiedy uświadamia ono sobie, jak strasznie zostało wykorzystane.
Do kogo zwrócić się o pomoc?
Jeżeli twoje dziecko padnie ofiarą pedofila lub jeżeli sam/sama padłeś/padłaś ofiarą, możesz zgłosić się do tych instytucji:
- telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci — 800-100-100;
- http://www.helpline.org.pl;
- Policja – 997 lub 112.
